Mindfulness Kitabının Yazarı Sefa Uysal ile Gerçekleştirdiğimiz Röportaj
TEGV: Bize biraz kendinizden bahseder misiniz? Ayrıca mindfulness ile 10 yıllık bir inceleme ve uygulama içindesiniz ve eğitimler de almışsınız. Tecrübelerinizi de bir kitap halinde toplayarak bizlerle paylaşıyorsunuz. Farkındalık konusuna eğilmeye nasıl karar verdiniz? Bu serüven nasıl başladı?
Sefa Uysal: 1937’de Konya’da doğdum. 1960’da İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesinden İnşaat Yüksek Mühendisi olarak mezun oldum. İş hayatım boyunca (1963-2010) inşaat sektöründe faaliyette bulundum.
1950’lerden beri amansız bir kitap okuyucusuyum. Babam mütevazı bir devlet memuru idi. Annem ve babam beni hep okumaya teşvik etmişlerdir. Onları her zaman rahmet ve sevgiyle anarım.
Beydeba’nın Kelile ile Dimne’si, Şeyh Sadi-i Şirazi’nin Bostan’ı ve Gülistan’ı, 1934’de yayımlanan Ahir Zaman Peygamberi Hazreti Muhammed, ortaokuldayken okumuş olduğum kitaplar arasındadır. Bu kitaplar evimizde mevcuttu.
Keza ortaokuldayken, o günlerde popüler olan roman ve kahramanlık öykülerini, hikâye kitaplarını okurdum. Ankara Atatürk Lisesi’nde okurken felsefe ve tarih kitapları ilgimi çekmeye başladı. İTÜ’de geçirdiğim talebelik süresince Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınları olan Yunan klasikleri çok ilgimi çekmiştir. Çoğunu okudum.
1960’lardan itibaren yaşamı daha çok sorgulamaya başladım. Felsefe, psikoloji, kişisel gelişim, meditasyon, yoga kitapları; yaşamı sorgulama, üzüntü ve endişe ile baş etme konuları çok ilgimi çekmişti. 1960’lı yıllarda Dale Carnegie’nin kitapları çok popülerdi. Üzüntüyü Bırak Yaşamaya Bak, Dost Kazanma ve İnsanları Etkileme Sanatı, Söz Söyleme ve İş Başarma Sanatı vb. kitapların hepsini dikkatle okudum. 1980’li yıllarda gündemime spiritüalizm girdi ve o günden bugüne daima gündemimde.
1990’da hafıza teknikleri eğitimi aldım. 1996’nın Ekim-Kasım ayları boyunca Maharishi Birleşik Alan Teknolojisi Derneği tarafından düzenlenen Transandantal Meditasyon kursuna katıldım. 2003’te İstanbul’da NLP (Nerolinguistik Programlama) eğitimi aldım. Eğitmenlerimiz dünyaca ünlü Dr. Wyatt Woodsmall, Debra Wylde ve Robert Smith idi. Böylece NLP eğitmenliği sertifikasına (NLP Certified Trainer) sahip oldum. Eğitimimiz dört yüz saat civarındaydı.
Kırk yıldır edindiğim bu bilgilerimi derneklerde, arkadaş gruplarında ve üniversitelerde konuşmalar yaparak ve seminerlerde paylaşıyorum.
29 Eylül 2012 tarihi hayatımın bir başka dönüm noktası olmuştur. Kendini İçinde Ara (Search Inside Yourself, Chade-Meng Tan) kitabını almıştım. Duygusal Zekâ kitabının yazarı Daniel Goleman’ın kitabın önsözünde şöyle bir yazısı vardı:
“Vizyonunu bu kitapta detaylı bir şekilde anlatan Meng, Google’da verdiği farkındalık temelli duygusal zeka kursunu, yararlanabilecek herkese ‘Google’ın dünyaya hediyelerinden biri’ olarak sunuyor”
Bu kitabı okumamla birlikte farkındalık (mindfulness) maceram başladı.
2012’den beri bu kitapla başlayıp Farkındalık (Mindfulness, Mark Williams) kitabı ile devam eden, konuyla ilgili kaynakçada da belirttiğim kitaplarla gittikçe derinleşen bilgilerimle farkındalık (mindfulness) uygulamaları içindeyim.
Farkındalık (Mindfulness) ile ilgili kitap yazanların –ki bunlar Mindfulness’in yaratıcılarıdır- üstüne basarak söylediklerine, uygulamalarım ve aldığım sonuçlar nedeniyle kesinlikle katılıyorum.
Geldiğim nokta özünde şudur:
- İnsanlığın refaha çıkışı farkındalık eğitimlerinin yaygınlaşması ile mümkündür.
- Kişisel huzur, gelişim, sağlık, yaratıcılık, barış, farkındalık eğitimleri ile mümkündür.
- Ancak farkındalık ile dünyaya ihtiyacı olan huzur ve barış getirilebilir.
TEGV: Kısaca kitabınız hakkında bilgi verir misiniz?
Sefa Uysal: Kitabımın kaynakçasında görüldüğü gibi bu konuda çok kitap var. Ben, kendim bin saat civarı birçok eğitim aldım. Kişisel gelişim, NLP ve mindfulness bilgilerimi otuz yıl civarı pek çok yerde, seminer ve konuşmalarla paylaştım. Edindiğim bilgileri ısrarla, yılmadan, zevkle uyguladım. Bunun verdiği heyecanla herkesin okuyabileceği dilde, anlaşılması kolay, uygulaması kolay bir kitap yazmaya karar verdim. Kitabımın mevcut kitaplardan farkı budur diye düşünüyorum.
Bu arada çok beğendiğim, Amerikalı dünyaca ünlü yazar, konuşmacı Shad Helmstetter’ın bir görüşünü sizlerle paylaşacağım. Shad, İçe Dönük Konuşmanın Gücü kitabında “kolay değilse uygulanmayacaktır” ifadesini kullanır. Benim tecrübem de bunun doğru olduğu yönünde. Kitabımı bu ilkeye uygun yazdığımı düşünüyorum.
Mindfulness’in pek çok alt başlığı var. Özellikle herkese öncelikli olarak lazım olan konulara değindim. Bu şekilde konuya ilgi duyan kişiler isterlerse kitaplar ve seminerlerle öğrenimlerini genişletir, geliştirirler.
TEGV: Günümüzde stres kayaklarından uzaklaşmak için insanlar çok çeşitli yollara başvuruyorlar. Yoga, meditasyon, çeşitli sanat kursları, grup terapileri, nefes ve enerji eğitimleri vb. Mindfulness’i tüm bu yöntemlerden ayıran nedir?
Sefa Uysal: Bu sözünü ettiğiniz yollardan mindfulness dışındakiler sınırlı hususları ihtiva ederler. Belirli bazı problemleri çözmeye odaklanmışlardır. Ana fark budur. Halbuki mindfulness 1970’lerden itibaren Amerikalı psikoloji profesörlerinin uzun yıllar etraflı, derin bilimsel araştırmalarıyla düzenli sistematik bir hale getirilmiştir. Adeta bir bilim dalı olmuştur. Yaşamın bütün unsurlarını ihtiva eder. Birkaç isim de zikretmek isterim. Jon Kabat-Zinn, Richard J. Davidson ve Daniel Goleman. Bu profesörler 1970’den beri kendilerini bu konuya vakfetmiş kişilerdir ve halen yaşamakta ve araştırmalarına devam etmekteler.
Sonuç olarak mindfulness, programlı, çok sayıda alt başlığı olan çok geniş bir çalışmadır. Bugün bütün dünyada çok sayıda üniversitede bilim insanları tarafından çalışmalar devam etmektedir.
TEGV: Mindfulness, yani bilinçli farkındalığın insanların hayatında nasıl bir etkisi var?
Sefa Uysal: Mark Williams’ın Farkındalık adlı kitabının 19. Sayfasından alınmış şu bilgiler bu sualin cevabı durumundadır.
“Farkındalık (Mindfulness) Temelli Meditasyonun Yararları
Birçok psikolojik araştırma düzenli meditasyon yapanların çok daha mutlu olduğunu göstermektedir. Alınan sonuçlar yalnızca kendi içinde önem arz etmekle kalmamakta, bu tür olumlu duygular daha uzun ve sağlıklı bir hayat sürmekle ilişkilendirildiği için tıbbi açıdan da dikkat çekmektedir.
- Düzenli meditasyon sonucunda kaygı, depresyon ve gerginlik azalır. Aynı zamanda bellek güçlenir, tepki hızı yükselir, zihinsel ve fiziksel direnç artar.
- Düzenli meditasyon yapanlar daha iyi ve tatmin edici ilişkiler kurarlar.
- Dünya çapındaki araştırmalar meditasyonun, yüksek tansiyon da dâhil olmak üzere kronik stresin en önemli belirtilerini azalttığını ortaya koymaktadır.
- Aynı zamanda kronik ağrılar ve kanser gibi ciddi hastalıkların da etkilerini hafiflettiği, hatta ilaç ve alkol bağımlılıklarını da azaltabildiği görülmüştür.
- Araştırmalar meditasyonun bağışıklık sistemini güçlendirdiğini ve böylece soğuk algınlığı, grip ve başka hastalıklara karşı direnci artırdığını göstermektedir.”
TEGV: Mindfulness özelliklerine sahip olmadan önceki siz ile şimdiki Sefa Uysal arasında nasıl bir fark var?
Sefa Uysal: Öncelikle şuna işaret etmek isterim. Dikkat konusu, bütün insanlığın çok farkında olmadığı hayati bir konudur. Yetersiz dikkat, öğrenmeyi önemli ölçüde olumsuz etkiler. Dikkat konusu, kitabımda bir bölümde ele alınmıştır. Dikkat de zaten mindfulness’in en önemli unsurudur.
Mindfulness’le dikkatim mükemmel hale geldiği için öğrenmem, algılamam, duygu ve düşüncelerimi izlememdeki başarı yaşam kalitemi her yönüyle artırmıştır. Mindfulness, dikkat, bilinçli farkındalık, yargısız değerlendirme, kabul kavramı ve gözlem özellikleri sonucu üzüntü, kaygı, stres ve gerginlikle baş etme konularında bana çok faydalı oldu. Kaostan uzak zihinle hoşgörüm arttı, sakin ve huzurlu bir zihnim oldu ve daha anlayışlı hale geldim.
Şuna işaret etmek isterim. Spor bütün yaşamı etkiler, beslenme bütün yaşamı etkiler. Mindfulness ise bütün yaşamı ve yaşamın aktivitelerini kapsar. Yani mindfulness tam bir yaşam sanatıdır. Mindfulness özelliklerini sahip olmasaydım daha yaşlı olurdum.
TEGV: İçinde bulunduğunuz anı gerçekten nasıl öğrendiniz?
Sefa Uysal: Bu konu mindfulness’in ruhudur ve kazanmak çok kolaydır. Şaka değil, sadece disiplin gerekli yapılması gereken uygulamalar var. Bunları kitabımda etraflıca ele aldım. Mindfulness (farkındalık) meditasyonu yapmak bunlardan biri. Günde iki dakika ile başlayıp 15-30 dakikaya kadar uzatılabilir. Nefesin burundan giriş çıkışını veya karnın inip çıkmasını takip ederek yapılır. Dikkat dağılırsa tekrar nefes takibine dönülür. Diğerleri, yüzünüzü yıkadığınızın farkında olmak, dişinizi fırçaladığınızın farkında olmak, kapıyı kilitlediğinizin farkında olmak, yani her aktivitenin farkında olmak. Peki ne olacak? Böylece zihinde “dikkatli olma, anda olma farkında olma” programı oluşacak. Artık çözdünüz. Araba sürmeyi nasıl öğrendiniz? Araba süre süre beyinde “araba sürme” programı oluşur. Hepsi bu. Mindfulness meditasyonlarının tamamı da bu ilke ile çalışır.
Hedeflediğiniz özellik ve karakteri oluşturmak için uygun mindfulness meditasyonu yapılmalıdır. Gereken ne? Disiplin, azim. Ben günde bir saatten kısa olmayacak şekilde meditasyon yapıyorum. Mindfulness özelliklerinin getirisi çok çok büyük. Bu uygulamaları yaparak anı yaşamak, anda kalma özelliklerini kazandım. Bu uygulamalar birer dikkat eğitimidir.
TEGV: Eklemek istediğiniz diğer hususlar var mı?
Sefa Uysal: Bilgi, uygulamalar ve beyinde program oluşturmadan ibarettir. Herkes öğrenebilir, özelliklerini kazanabilir. Bunun için doktor, psikolog, psikiyatrist olmanıza gerek yok. Okuma yazması olmayan da mindfulness özelliklerini kazanabilir. Ne lazım? Disiplin, azim. Hepsi bu kadar. Jon Kabat-Zinn’in şu sözleriyle konuyu bitiriyorum: “Dünya bu günlerde farkındalık (mindfulness) konusuyla çalkalanıyor. Harika bir durum.” (Mark Williams’ın Farkındalık kitabının 11. sayfasından)
